ناباروری عبارت است از باردار نشدن خانم بعد از داشتن یک سال رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از کنترل کننده‌های بارداری. ایجاد ناباروری چند علیتی است. زن و مرد هر دو می‌توانند باعث ناباروری شوند.

سقط‌جنین؛ دلهره مادران باردار

خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، معمولا نگران سقط جنین هستند و شاید بارها این پرسش را از خودشان بپرسند که چرا جنین سقط می‌شود و چطور باید از این مشکل پیشگیری کرد؟ خیلی فکر می کنند استراحت مطلق تنها راه حلی است که می تواند از سقط پیشگیری کند در حالی که متخصصان نظر دیگری دارند و عوامل متعددی را در این زمینه موثر می دانند. علاوه بر این، این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که سقط خودبه خودی که یک بار اتفاق می افتد، مشکلی بسیار شایع است و خانم های زیادی با آن روبه رو خواهند شد. دکتر آمنه سادات حقگو، جراح و متخصص زنان و زایمان در این باره به جام جم می گوید: به طور کلی، سقط به دفع حاملگی قبل از هفته بیستم بارداری یا دفع جنین کمتر از۵۰۰ گرم گفته می شود، ولی آنچه میان خانم ها به عنوان سقط شناخته شده، معمولا سقط های سه ماهه اول بارداری (کمتر از 12 هفته) است. به گفته این متخصص زنان و زایمان، سقط جنین (سقط خود به خودی که فقط یک بار اتفاق افتاده) موردی بسیار شایع است و تقریبا یک مورد از هر صد بارداری با این وضع روبه رو خواهد شد. همچنین آن طور که گفته می شود، 70 درصد بارداری ها قبل از این که قابلیت حیات پیدا کنند، به صورت طبیعی سقط می شود و 50 درصد این سقط ها هم قبل از این که زمان قاعدگی فرد برسد و او متوجه بارداری اش شود، به طور خودبه خودی اتفاق می افتد و به همین دلیل، بیشتر سقط ها تشخیص داده نخواهد شد. وی می افزاید: البته پس از دو بار سقط معمولا نیاز است، بررسی های دقیق انجام شود.

چرا جنین سقط می شود؟

وقتی جنینی سقط می شود، مادر قبل از هر چیز می خواهد بداند چرا این اتفاق افتاده و چه عواملی در بروز این مشکل موثر بوده است؟ دکتر حقگو در این باره توضیح می دهد: عوامل متعددی مانند مسائل ژنتیکی، ناهنجاری های رحمی، اختلالات هورمونی، بیماری های عفونی و نقایص ایمنی می تواند موجب سقط جنین شود. در این میان، اختلالات ایمنی یکی از شایع ترین موارد است که یا به صورت افزایش سطح ایمنی مادر بروز می کند یا به صورت کاهش سطح ایمنی. وی می افزاید: علت 20 تا 50 درصد سقط هایی که تشخیص داده می شود، نقایص ایمنی است، 5 درصد موارد به مسائل ژنتیکی مربوط می شود، 15 درصد ناشی از ناهنجاری های رحمی و 20 درصد هم به دلیل اختلالات هورمونی اتفاق می افتد. سن زیاد یا کم مادر در دوران بارداری می تواند به دلیل کاهش قابلیت های رحمی احتمال سقط را افزایش دهد. بسیاری از خانم ها نگران عفونت ها هستند و می خواهند بدانند این مشکلات هم موجب سقط می شود یا نه که به گفته این پزشک متخصص، بعضی عفونت ها بویژه عفونت هایی که موجب زخم های دهانه رحم می شود یا در صورتی که فرد نارسایی های دهانه رحم داشته باشد، بر سقط تاثیر می گذارد. سندرم تخمدان پلی کیستیک هم از بیماری های شایعی است که این روزها زیاد شاهد آن هستیم. این بیماری هم به گفته وی، یکی از عوامل سقط به حساب می آید و با ایجاد اختلالات هورمونی موجب سقط جنین می شود. اختلالات قاعدگی قبل از بارداری که بیشتر به صورت تاخیر در قاعدگی بروز می کند، رشد موهای زائد و چاقی از جمله علائم این بیماری است. اختلالات تیروئید نیز از دیگر علل شایع سقط جنین است و به همین دلیل حتما باید قبل از بارداری این اختلالات درمان شود. دکتر حقگو با اشاره به کسانی که ازدواج فامیلی داشته اند، می گوید: این افراد قبل از بارداری حتما باید مشاوره ژنتیک داشته باشند و اگر این مشاوره مشکلی نداشت ولی دچار سقط شدند، حتما باید بررسی های ژنتیکی لازم را انجام دهند. علاوه بر اینها، اختلالات و مشکلات رحمی مانند فیبروم های رحم هم یکی از مشکلات شایعی است که پرسش های زیادی را برای خانم ها ایجاد می کند، ولی آن طور که این متخصص زنان و زایمان می گوید: اگر فیبروم داخل حفره رحم باشد و مانع از لانه گزینی جنین شود و فضا را برای رشد جنین تنگ کند، حتما باید برداشته شود، اما اگر بیرون از رحم باشد و اثر فشاری بر حفره رحم نداشته باشد معمولا مشکلی ایجاد نخواهد کرد و کاری در موردش انجام نمی دهیم. چنانچه داخل گوشت رحم باشد نیز اندازه و اثر فشاری اش بسیار مهم است تا برای برداشتن آن تصمیم گیری شود. وی درباره ورزش و فعالیت های بدنی توضیح می دهد: ورزش و فعالیت بدنی اگر در حد متوسط و سبک باشد و فشاری بر شکم و رحم مادر وارد نکند، مشکل خاصی نخواهد داشت؛ ولی انجام ورزش های سنگین بویژه برای کسانی که سابقه سقط داشته اند، توصیه نمی شود و باید از آن پرهیز کرد.

بارداری مجدد پس از سقط جنین

وقتی گفته می شود سقط جنین مشکلی شایع است و افراد زیادی آن را تجربه خواهند کرد، اولین پرسشی که به ذهن خانم ها می رسد، درباره بارداری های بعدی خواهد بود. این که احتمال سقط در بارداری های بعد چقدر است و آیا دوباره می توانند بارداری مطلوبی را تجربه کنند یا نه؟ دکتر حقگو در این باره توضیح می دهد: براساس مطالعات انجام شده، برای خانمی که یک بار سقط داشته است، تقریبا در 76 درصد موارد این احتمال وجود دارد که بارداری بعدی را با موفقیت پشت سر بگذارد. حتی برای کسانی که دو بار پشت سر هم سقط داشته اند نیز بارداری بعدی با 70 درصد موفقیت همراه خواهد بود. اگر فردی چهار سقط خود به خود و پشت سر هم داشته باشد، باز هم این احتمال وجود دارد که بارداری موفقی را تجربه کند. با وجود این، معمولا پس از دوبار سقط به بررسی های دقیق نیاز داریم تا علت اصلی مشخص و درمان شود. البته در بعضی موارد مانند خانم هایی که سن بالایی در بارداری اول دارند یا کسانی که به بیماری خاصی مبتلا هستند و بیماری شان تحت کنترل است، ولی احتمال عود آن وجود دارد، زودتر به فکر بررسی و پیگیری خواهیم بود. این متخصص زنان ضمن بیان این مطلب یادآور می شود: برای این افراد با یک بار سقط هم باید پیگیری ها را شروع کنیم. در واقع، با توجه به بررسی های دقیق و هزینه زیادی که پیگیری سقط دربردارد، معمولا سعی می کنیم، این بیماران را به دقت انتخاب کنیم تا هزینه زیادی متحمل نشوند. به گفته وی، اگر سقط از نوع سقط مول یا بچه خوره نباشد، سه ماه بعد از سقط می توان به فرد اجازه بارداری داد؛ البته به شرطی که اقدامات لازم در این مدت انجام شده باشد، اما اگر بارداری اول به علت بچه خوره سقط شده باشد، بین شش ماه تا یک سال باید تا بارداری بعد فاصله گذاشته شود